Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej orzekł, iż nagrywanie policjantów jest legalne w ramach wyjątku dziennikarskiego.
Gorąco zachęcam do nagrywania dziennikarskiego policjantów podczas wykonywania przez nich czynności administracyjno-porządkowych. Ma to na celu poinformowanie opinii publicznej, czy nagrywani postępują zgodnie z treścią roty Ślubowania Policjanta z art. 27 pkt. 1 Ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji (Dz. U. 1990 nr 30 poz. 179):
Ja, obywatel Rzeczypospolitej Polskiej, świadom podejmowanych obowiązków policjanta, ślubuję: służyć wiernie Narodowi, chronić ustanowiony Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej porządek prawny, strzec bezpieczeństwa Państwa i jego obywateli, nawet z narażeniem życia. Wykonując powierzone mi zadania, ślubuję pilnie przestrzegać prawa, dochować wierności konstytucyjnym organom Rzeczypospolitej Polskiej, przestrzegać dyscypliny służbowej oraz wykonywać rozkazy i polecenia przełożonych. Ślubuję strzec tajemnic związanych ze służbą, honoru, godności i dobrego imienia służby oraz przestrzegać zasad etyki zawodowej.
Przypominam treść art. 58 Ustawy o Policji:
1. Policjant jest obowiązany dochować obowiązków wynikających z roty złożonego ślubowania. 2. Policjant obowiązany jest odmówić wykonania rozkazu lub polecenia przełożonego, a także polecenia prokuratora, organu administracji państwowej lub samorządu terytorialnego, jeśli wykonanie rozkazu lub polecenia łączyłoby się z popełnieniem przestępstwa. Prawo do nagrywania funkcjonariuszy policji podczas wykonywania przez nich czynności administracyjno-porządkowych jest ustanowione w poniższych przepisach: Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. uchwalona przez Zgromadzenie Narodowe w dniu 2 kwietnia 1997 r., przyjęta przez Naród w referendum konstytucyjnym w dniu 25 maja 1997 r., podpisana przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 16 lipca 1997 r. (Dz. U. 1997 nr 78 poz. 483): Art. 5. Rzeczpospolita Polska (…) zapewnia wolności i prawa człowieka i obywatela oraz bezpieczeństwo obywateli (…) Art. 7. Organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa. Art. 8.1. Konstytucja jest najwyższym prawem Rzeczypospolitej Polskiej. Art. 9. Rzeczpospolita Polska przestrzega wiążącego ją prawa międzynarodowego. Art. 14. Rzeczpospolita Polska zapewnia wolność prasy i innych środków społecznego przekazu. Art. 31.1. Wolność człowieka podlega ochronie prawnej. 2. Każdy jest obowiązany szanować wolności i prawa innych. Nikogo nie wolno zmuszać do czynienia tego, czego prawo mu nie nakazuje. 3. Ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób. Ograniczenia te nie mogą naruszać istoty wolności i praw. Art. 54. 1. Każdemu zapewnia się wolność wyrażania swoich poglądów oraz pozyskiwania i rozpowszechniania informacji. 2. Cenzura prewencyjna środków społecznego przekazu oraz koncesjonowanie prasy są zakazane (…). Art. 87.1. Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia. Art. 88. Warunkiem wejścia w życie ustaw, rozporządzeń oraz aktów prawa miejscowego jest ich ogłoszenie. Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności sporządzona w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r. zmienionej następnie Protokołami nr 3, 5 i 8, oraz uzupełnionej Protokołem nr 2 (Dz. U. 1993 nr 61 poz. 284): Art. 5.1. Każdy ma prawo do wolności i bezpieczeństwa osobistego (...). Art. 8.1. Każdy ma prawo do poszanowania swojego życia prywatnego (…). 2. Niedopuszczalna jest ingerencja władzy publicznej w korzystanie z tego prawa z wyjątkiem przypadków przewidzianych przez ustawę i koniecznych w demokratycznym społeczeństwie z uwagi na bezpieczeństwo państwowe, bezpieczeństwo publiczne lub dobrobyt gospodarczy kraju, ochronę porządku i zapobieganie przestępstwom, ochronę zdrowia i moralności lub ochronę praw i wolności osób. Art. 9.1. Każdy ma prawo do wolności myśli (…); prawo to obejmuje (…) wolność uzewnętrzniania indywidualnie lub wspólnie z innymi, publicznie lub prywatnie, swego wyznania lub przekonań przez (…) praktykowanie (…). 2. Wolność uzewnętrzniania (…) przekonań może podlegać jedynie takim ograniczeniom, które są przewidziane przez ustawę i konieczne w społeczeństwie demokratycznym z uwagi na interesy bezpieczeństwa publicznego, ochronę porządku publicznego, zdrowia i moralności lub ochronę praw i wolności innych osób. Art. 10.1. Każdy ma prawo do wolności wyrażania opinii. Prawo to obejmuje wolność posiadania poglądów oraz otrzymywania i przekazywania informacji i idei bez ingerencji władz publicznych i bez względu na granice państwowe. Art. 14. Korzystanie z praw i wolności wymienionych w niniejszej Konwencji powinno być zapewnione bez dyskryminacji wynikającej z takich powodów jak płeć (…) bądź z jakichkolwiek innych przyczyn. Protokołu 4 do Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności gwarantujących niektóre prawa i wolności, inne niż już zawarte w Konwencji i w Pierwszym Protokole dodatkowym do Konwencji sporządzonego w Strasburgu w dniu 16 września 1963 r. (Dz.U.1995.36.175/2): Art. 2.1. Każdy, kto przebywa legalnie na terytorium państwa, ma prawo do swobodnego poruszania się i do swobodnego wyboru miejsca zamieszkania na tym terytorium. 3. Korzystanie z tych praw nie może podlegać innym ograniczeniom niż te, które określa ustawa i które są konieczne w społeczeństwie demokratycznym z uwagi na bezpieczeństwo państwowe i publiczne, utrzymanie porządku publicznego, zapobieganie przestępczości, ochronę zdrowia lub moralności lub ochronę praw i wolności innych osób. Jeżeli funkcjonariuszowi Policji nie podoba się nagrywanie i publikowanie nagrania z zarejestrowanymi wykonywanymi przez niego czynnościami administracyjno-porządkowymi, należy go pouczyć o prawie do dziennikarskiego nagrywania go, jak również o stanowisku Rzecznika Praw Obywatelskich z dnia 15 kwietnia 2020 r., zgodnie z którym publikację nagrania z interwencji przez osobę prywatną można uznać za działanie w ramach tzw. wyjątku dziennikarskiego, o którym mowa w art. 9 dyrektywy 95/46/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 24 października 1995 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w zakresie przetwarzania danych osobowych i swobodnego przepływu tych danych (Dz. U. UE. L. z 1995 r. Nr 281, str. 31 ze zm.). Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku z 14 lutego 2019 r. w sprawie C-345/17, Sergejs Buivids, potwierdził, że cel przepisów o ochronie danych osobowych, jakim jest ochrona prawa do prywatności, nie może zostać osiągnięty bez uwzględnienia okoliczności, że prawa wynikające z tych przepisów należy w pewnym stopniu pogodzić z podstawowym prawem do wolności wypowiedzi. Podkreślono poza tym, że aby uwzględnić doniosłość wolności wypowiedzi w społeczeństwie demokratycznym, należy szeroko interpretować związane z nią pojęcia, w tym pojęcie dziennikarstwa (zob. podobnie wyrok z dnia 16 grudnia 2008 r., Satakunnan Markkinapörssi i Satamedia, C‑73/07, EU:C:2008:727, pkt 56). W związku z tym za działalność dziennikarską mogą zostać uznane działania, których celem jest publiczne rozpowszechnienie informacji, opinii lub myśli za pomocą jakiegokolwiek środka przekazu. Okoliczność, że nagrywający nie jest zawodowym dziennikarzem, nie wyklucza tego, aby zakresem stosowania powyższego przepisu nie można było objąć zarejestrowania nagrania wideo oraz opublikowania go na stronie internetowej zawierającej materiały wideo, na której użytkownicy mogą zamieszczać, odtwarzać i rozpowszechniać nagrania wideo (punkty 55-57 wyroku). Oczywiście, jak podkreślił Trybunał Sprawiedliwości UE w cytowanym wyroku, nie każde opublikowanie materiału wideo w Internecie uznać można za wpisujące się w zakres „działalności dziennikarskiej”. Jeśli jednak upowszechnienie nagrania z interwencji miało na celu zwrócenie uwagi opinii publicznej na stanowiące zdaniem nagrywającego nadużycie działania funkcjonariuszy policji, choćby bez ich wiedzy i zgody, czynność taka może zostać uznana za działanie podjęte w ramach korzystania z wyjątku działalności dziennikarskiej. Rozważania te pozostają aktualne na gruncie obowiązującego obecnie stanu prawnego. Odpowiednie wyłączenie zastosowania przepisów o ochronie danych osobowych w tym zakresie wynikają z treści rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (RODO) (Dz. U. UE. L. z 2016 r. Nr 119, str. 1 ze zm.) (zob. pkt.153 preambuły oraz art. 85). Jak wskazano w treści ww. orzeczenia, na gruncie tego typu spraw należy każdorazowo dokonywać starannego wyważenia pomiędzy prawem do poszanowania życia prywatnego i prawem do wolności wypowiedzi. Konieczność zapewnienia możliwości sprawowania społecznej kontroli działań funkcjonariuszy policji co do ich zgodności z prawem, w szczególności w związku z wolnością i nietykalnością osobistą, o których mowa w art. 41 Konstytucji RP, ma przy tym bardzo istotne znaczenie w demokratycznym państwie prawa, czego wyraz stanowią rozważania przedstawione przez Trybunał Sprawiedliwości UE w treści przywoływanego orzeczenia w odniesieniu do drugiego pytania prejudycjalnego. Dodać należy, że art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1791) stanowi, że do działalności polegającej na redagowaniu, przygotowywaniu, tworzeniu lub publikowaniu materiałów prasowych w rozumieniu ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. – Prawo prasowe (Dz. U. z 2018 r. poz. 1914) (…) nie stosuje się przepisów art. 5-9, art. 11, art. 13-16, art. 18-22, art. 27, art. 28 ust. 2-10 oraz art. 30 rozporządzenia 2016/679”. Jakkolwiek w odniesieniu do tzw. Wyjątku dziennikarskiego ustawa odsyła do przepisów ustawy – Prawo prasowe, które samo przewiduje bardzo szerokie rozumienie działalności dziennikarskiej, to i tak wyjątek ten musi być jednak przede wszystkim interpretowany w zgodzie z prawem unijnym, celem RODO (zob. pkt 153 preambuły RODO) oraz orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości. Kontrola dziennikarska działania policjantów zakłada prawo nagrywania i publikowania ich zachowania. Jeżeli policjanci sprzeciwiają się rejestrowaniu ich postępowania, może to świadczyć o tym, że mają coś do ukrycia. Na przykład fakt popełnienia przestępstwa lub wykroczenia. Popełnianie przez funkcjonariuszy policji wykroczeń, przestępstw oraz inne formy nieprzestrzegania obowiązującego prawa hańbi mundur i jest niezgodne ze standardami chrześcijańskiej Europy zachowaniem wzorowanym na niemieckim nazistowskim gestapo i komunistycznym NKWD – formacjach bandyckich. Walka o lepsze jutro zaczyna się od walki o usunięcie z Policji zdrajców – funkcjonariuszy, którzy sprzeniewierzyli się rocie Ślubowania Policjanta, stając po stronie wykroczenia, występku i zbrodni.
______________________________________________
Jeżeli niniejszy artykuł spodobał się Tobie, wspomóż mnie poprzez wpłatę dowolnej kwoty na mój rachunek bankowy podany w nagłówku strony lub poprzez paypal: paypal.me/adamkloszewski
コメント