Mimo, że szczepienia są obowiązkowe, istnieją "kruczki prawne" pozwalające skutecznie odwołać się kary za odmowę zaszczepienia się.
Istnieje taka organizacja, która nazywa się United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO), której Polska jest członkiem od dnia 6 listopada 1946 roku, tj. od chwili złożenia w Londynie dokumentu akceptacyjnego List of the 193 Members (and the 11 Associate Members). Oświadczenie Rządowe z dnia 28 kwietnia 1947 r. w sprawie złożenia polskiego dokumentu akceptacyjnego Konwencji, dotyczącej utworzenia Organizacji Narodów Zjednoczonych dla Wychowania Nauki i Kultury, podpisanej w Londynie, dnia 16 listopada 1945 r., zostało opublikowane w Dz.U. 1947 nr 46 poz. 243.
W dniu 19 października 2005 r. podczas 33 sesji Konferencji Generalnej UNESCO jednogłośnie przyjęła Powszechną Deklarację w sprawie Bioetyki i Praw Człowieka (SHS/EST/BIO/06/1). Zgodnie z jej przepisami:
Art. 6.
1. Jakakolwiek interwencja profilaktyczna, diagnostyczna i terapeutyczna może być podjęta wyłącznie po uzyskaniu uprzedniej, dobrowolnej i świadomej zgody osoby, której ma dotyczyć, udzielonej w oparciu o dostateczne informacje. W odpowiednich przypadkach zgoda powinna być wyraźna i może być wycofana przez zainteresowaną osobę w dowolnym czasie oraz z dowolnej przyczyny, bez stawiania takiej osoby w niekorzystnej sytuacji bądź powodowania jakichkolwiek niedogodności po jej stronie.
Art. 27.
Jakiekolwiek ograniczenia stosowania zasad przedstawionych w niniejszej Deklaracji powinny wynikać z przepisów prawa, w tym przepisów w zakresie interesu bezpieczeństwa publicznego, (…), ochrony zdrowia publicznego lub ochrony praw i swobód innych osób. (…).
Art. 28.
Żadne z postanowień niniejszej Deklaracji nie może być interpretowane jako zapis sugerujący jakiemukolwiek Państwu, (…) jakiekolwiek roszczenie do (…) podejmowania jakiegokolwiek aktu sprzecznego z prawami człowieka, jego podstawowymi swobodami i ludzką godnością.
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej uchwalona w dniu 2 kwietnia 1997 r. przez Zgromadzenie Narodowe, zatwierdzona w ogólnonarodowym referendum 25 maja 1997 r., ogłoszona w Dz. U. Z 1997 r. Nr 78, poz. 483, która weszła w życie w dniu 17 października 1997 r., ostatnio zmieniona ustawą z dnia 7 maja 2009 r. o zmianie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. 2009 Nr 114, poz. 946), stanowi iż:
Art. 7.
Organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa.
Art. 8.
1. Konstytucja jest najwyższym prawem Rzeczypospolitej Polskiej.
2. Przepisy Konstytucji stosuje się bezpośrednio, chyba że Konstytucja stanowi inaczej.
Art. 9.
Rzeczpospolita Polska przestrzega wiążącego ją prawa międzynarodowego.
Art. 31.
1. Wolność człowieka podlega ochronie prawnej.
2. Każdy jest obowiązany szanować wolności i prawa innych. Nikogo nie wolno zmuszać do czynienia tego, czego prawo mu nie nakazuje.
3. Ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób. Ograniczenia te nie mogą naruszać istoty wolności i praw.
Art. 83.
Każdy ma obowiązek przestrzegania prawa Rzeczypospolitej Polskiej.
Art. 87.
1. Źródłami powszechnie obowiązującego prawa Rzeczypospolitej Polskiej są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia.
Art. 88.
1. Warunkiem wejścia w życie ustaw, rozporządzeń oraz aktów prawa miejscowego jest ich ogłoszenie.
2. Umowy międzynarodowe ratyfikowane za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie są ogłaszane w trybie wymaganym dla ustaw. (…)
Art. 89.
1. Ratyfikacja przez Rzeczpospolitą Polską umowy międzynarodowej i jej wypowiedzenie wymaga uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie, jeżeli umowa dotyczy:
(…)
2) wolności, praw lub obowiązków obywatelskich określonych w Konstytucji,
(…)
Art. 91.
1. Ratyfikowana umowa międzynarodowa, po jej ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej, stanowi część krajowego porządku prawnego i jest bezpośrednio stosowana, chyba że jej stosowanie jest uzależnione od wydania ustawy.
2. Umowa międzynarodowa ratyfikowana za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie ma pierwszeństwo przed ustawą, jeżeli ustawy tej nie da się pogodzić z umową.
3. Jeżeli wynika to z ratyfikowanej przez Rzeczpospolitą Polską umowy konstytuującej organizację międzynarodową, prawo przez nią stanowione jest stosowane bezpośrednio, mając pierwszeństwo w przypadku kolizji z ustawami.
Oznacza to, ze gdyby nawet Polska ratyfikowała tę Deklarację, to na podstawie jej art. 27 pierwszeństwo uzyskują zapisy Ustawy o zapobieganiu i zwalczaniu chorób zakaźnych, które obligują Osoby przebywające na terytorium Polski obowiązek poddania się ustawowo wskazanym obowiązkowym szczepieniom.
A jak wygląda kwestia Konwencji o ochronie praw człowieka i godności istoty ludzkiej w dziedzinie zastosowania biologii i medycyny, zwanej Europejską Konwencją Bioetyczną? Jest ona zawarta w dniu 4 kwietnia 1997 r. w hiszpańskim mieście Oviedo, i opublikowana w Council of Europe Treaty Series nr 164. Konwencja jest podstawowym dokumentem na kontynencie europejskim regulującym trudne sprawy z pogranicza medycyny, etyki i prawa. Konwencja obowiązuje od 1 grudnia 1999 r., na razie tylko 19 państw europejskich. Polska nie jest jeszcze stroną tej Konwencji, choć już ją podpisała w 1999 r. Do dnia dzisiejszego nie została ona ratyfikowana. Być może dlatego, że wymaga, aby każda interwencja medyczna w stan zdrowia osoby była poprzedzona wyrażeniem przez nią zgody. Taka osoba musi zostać wcześniej poinformowana o celu i naturze interwencji, a także o ryzyku, jakie ona może nieść ze sobą. Informacje muszą być przekazane w sposób jasny i zrozumiały, tak aby pacjent świadomie mógł podjąć decyzję o interwencji medycznej.
Podstawowe pytanie, jakie nasuwa się Autorowi niniejszego artykułu, brzmi:
Dlaczego Deklaracja i Konwencja nie zostały do tej pory ratyfikowane i za ile?
Na chwile obecną podstawowym aktem - zaraz po Konstytucji RP - regulującym obowiązek szczepienny jest Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. 2008 Nr 234 poz. 1570 z późn. zm.). Czy jednak można uniknąć kary za odmowę poddania się zaszczepieniu? Oczywiście, że jest na to szansa, bowiem jeżeli SANEPID po uzyskaniu w sposób bezprawny danych osobowych wydał decyzję administracyjną, którą nałożył karę za odmowę zaszczepienia się, należy złożyć od niej odwołanie, a po uzyskaniu decyzji odmownej złożyć skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.
Uchybień proceduralnych uzasadniających odwołanie się od decyzji a następnie złożenie skargi do WSA zazwyczaj jest bardzo wiele. Jeżeli w sprawie o nałożenie kary administracyjnej nie przeprowadzono postępowania z zapewnieniem stronie wzięcia w nim czynnego udziału, decyzja wydana rażąco i oczywiście obraża art. 10 k.p.a. I nie tylko ten. Art. 61 § 4 k.p.a. stanowi, iż O wszczęciu postępowania z urzędu (…) należy zawiadomić wszystkie osoby będące stronami w sprawie. Należy podnieść, iż żadna ustawa nie wyłącza ogólnych przepisów dotyczących postępowania administracyjnego. A więc, skoro Kodeks postępowania administracyjnego gwarantuje stronom postępowań udział w nich. Żeby więc nałożyć karę administracyjną, trzeba wcześniej skutecznie powiadomić obywatela o tym, że takie postępowanie toczy się przeciw niemu.
Art. 75 § 1 k.p.a. stanowi, iż Jako dowód należy dopuścić wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem. W szczególności dowodem mogą być dokumenty, zeznania świadków, opinie biegłych oraz oględziny. Sprawy administracyjne rozstrzyga się w oparciu o dowody. Takim dowodem nie jest służbowa notatka policyjna, bo nie jest dokumentem urzędowym w rozumieniu Kodeksu postępowania administracyjnego, ani nie mogą być dane osobowe uzyskane w sposób bezprawny. Art. 76 § 1 k.p.a. stanowi bowiem, że Dokumenty urzędowe sporządzone w przepisanej formie przez powołane do tego organy państwowe w ich zakresie działania stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo stwierdzone, a § 2 tego artykułu stanowi, iż Przepis § 1 stosuje się odpowiednio do dokumentów urzędowych sporządzanych przez organy jednostek organizacyjnych lub podmioty, w zakresie poruczonych im z mocy prawa lub porozumienia spraw wymienionych w art. 1 pkt. 1 i 4. Ponadto, § 3 tego artykułu stanowi, iż Przepisy § 1 i 2 nie wyłączają możliwości przeprowadzenia dowodu przeciwko treści dokumentów wymienionych w tych przepisach. Notatka policyjna ani zawiadomienie o osobach odmawiających poddania się obowiązkowym szczepieniom nie są sporządzane „w przepisanej formie”, jak wymaga przepis, a ich autorem często nie jest „organ państwowy”. Inne podmioty nie mają prawa udostępniać danych osobowych SANEPID-owi, bo nie ma ku temu podstawy w ustawie. To wynika z konstytucyjnych gwarancji ochrony prywatności i autonomii informacyjnej jednostki.
Jako, że nałożenie przez SANEPID kary administracyjnej za odmowę zaszczepienia następuje w wyniku rażącej i oczywistej obrazy przepisów postępowania administracyjnego, w szczególności art. 75 § 1 k. p. a., tj. w oparciu na dowodzie uzyskanym z naruszeniem prawa powszechnie obowiązującego, decyzja taka powinna zostać uchylona w trybie art. 156 § 1. k.p.a., który stanowi, iż Organ administracji publicznej stwierdza nieważność decyzji, która: 2) wydana została bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa. Skoro organ drugiej instancji najczęściej dopuszcza się rażącej i oczywistej obrazy art. 156 § 1 k.p.a., tj. nie stwierdził jej nieważności, zasadne jest poddanie sprawy rozstrzygnięciu przez Wojewódzki Sąd Administracyjny. A jeżeli rozstrzygniecie jest niezadowalające - odwołanie się do Naczelnego Sądu Administracyjnego.
_________________________________________________
Jeżeli niniejszy artykuł spodobał się Tobie, wspomóż mnie poprzez wpłatę dowolnej kwoty na mój rachunek bankowy podany w nagłówku strony lub poprzez paypal: paypal.me/adamkloszewski
Comments